Nieuwleusen Synergie is in 2012 opgericht om te werken aan de toekomst van Nieuwleusen. Hierbij werd gekeken naar initiatieven op diverse terreinen.
Het zelf realiseren van windmolens hadden we bij de oprichting van de coöperatie echter niet in gedachten. Dit veranderde toen duidelijk werd dat de provincie Overijssel had besloten dat binnen het gebied van de voormalige gemeente Nieuwleusen extra windmolen capaciteit moest worden gebouwd. Er was al eerder ervaring opgedaan met de komst van windmolens: deze kwamen er ondanks grote protesten uit de buurt. De realisatie van deze eerste molens werd gerealiseerd door een projectontwikkelaar en er was geen compensatie richting de omgeving. Het leek verstandig om in plaats van “tegen windmolens te vechten” te kijken hoe er niet alleen lasten, maar ook lusten gerealiseerd zouden kunnen worden.
Het windmolenproject is gerealiseerd onder de naam “Veur de Wind” door de werkgroep Lokaal Energiebedrijf, een onderdeel van Nieuwleusen Synergie dat speciaal voor dit doel opgetuigd is. De windmolens zijn er in hun huidige vorm gekomen in overleg met de omwonenden en de gemeente Dalfsen. Het is een bijzonder project, omdat de onvermijdelijkheid van de plaatsing van extra windmolens door Nieuwleusen Synergie werd aangegrepen om de financiële opbrengsten ten goede te laten komen aan de omwonenden en de inwoners van het dorp Nieuwleusen.
Het gaat dan om de opbrengsten van de levering van stroom aan het netwerk. Naast de uitkering aan de omwonenden worden de opbrengsten besteed aan sociale en maatschappelijke initiatieven in de gemeente, die rechtstreeks bijdragen aan de leefbaarheid van Nieuwleusen.
De omwonenden hadden liever gezien dat er geen windmolens meer in hun achtertuin zouden worden geplaats. Men had echter al een ervaring waaruit bleek dat het vrijwel onmogelijk was om de komst van de molens tegen te houden. Nieuwleusen Synergie heeft er voor gekozen om de omwonenden zo veel mogelijk te betrekken bij het veurdewind project. Dit heeft geleid tot het besluit om twee hogere molens te plaatsen in plaats van drie lagere. Ook de locatie van de molens is in overleg bepaald. De manier waarop het beschikbare geld verdeeld wordt is eveneens bepaald in overleg met de (ca. 130) direct omwonenden.
Om de molens te realiseren was een bedrag nodig van circa € 12 miljoen. Het grootste deel hiervan is verkregen via een lening bij de ASN-bank. Daarnaast investeert het Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) een bedrag van € 900.000. Dagelijks bestuurslid Marion Wichard van WDODelta: “Het waterschap heeft als doel om in 2025 energieneutraal te zijn. Dat wil zeggen dat we net zoveel energie opwekken als wij verbruiken. We doen dit door gebruik te maken van zon, wind en aquathermie. Door te investeren in Windpark Nieuwleusen, realiseren we ruim een kwart van onze doelstelling. Deze investering verdienen we de komende jaren weer terug. Daarnaast gaat een deel van de opbrengsten naar een lokaal fonds van waaruit duurzaamheids- en andere projecten voor de gemeenschap kunnen worden bekostigd. Dit alles maakt het een interessante deal.” Doorslaggevende factor was de betrokkenheid van de inwoners. “Het windpark is het initiatief van de inwoners zelf. Dat vind ik geweldig. Er is intensief met omwonenden en andere samenwerkingspartners opgetrokken. Echt een voorbeeld voor anderen.”
De rest van het benodigde geld werd ingebracht door inwoners van de gemeente Dalfsen. Uiteindelijk hebben 200 mensen samen € 450.000 geïnvesteerd in het project. Zij ontvangen voor de investering een netto vergoeding van 4,5%.
In 2020 was het dan zover: er kon gestart worden met de bouw. In eerste instantie alleen maar grondwerk en het storten van beton voor de fundering.
Met behulp van de hijskraan werden vervolgens de molens in elkaar gezet, waarna het proefdraaien kon starten. In het najaar van 2021 konden de eerste opbrengsten worden genoteerd.
Een compleet overzicht van de voorbereiding en de bouw is te zien in dit filmpje. https://youtu.be/jwd9Z518vMM
Nadat de molens enige tijd draaiden werd bij controles duidelijk dat een van de rotorbladen niet goed functioneerde. Na uitvoerige checks door de leverancier werd er daarom besloten om het rotorblad te vervangen. Dit was natuurlijk erg vervelend, maar wel noodzakelijk.
In maart 2022 was het zo ver: opnieuw een opvallend transport van het komende en gaande rotorblad. Dit keer werd voor het transport in de laatste kilometer gebruik gemaakt van een zeer speciaal voertuig, een zogenaamde blade lifter. Door dit voertuig te gebruiken werd voorkomen dat er weer grote aanpassingen op de toegangswegen noodzakelijk waren.
In onderstaande filmpjes zijn achtereenvolgens te zien: het afnemen van het oude rotorblad, het transport en het plaatsen van het nieuwe rotorblad.
Begin 2022 komt de pas benoemde minister voor Klimaat en Energie, Rob Jetten op bezoek bij het project veurdewind. Het bezoek werd georganiseerd door Het Nationaal Programma Regionale Energie Strategieën (RES). Om maatregelen uit het Klimaatakkoord te realiseren werken landelijk 30 energieregio’s aan een Regionale Energie Strategie. West-Overijssel is een van de dertig RES-regio’s en levert met de RES zijn bijdrage aan de uitvoering van het Klimaatakkoord. Daarin is afgesproken dat in 2030 energie duurzaam opgewekt wordt met zon en wind als bijdrage aan de reductie van 49% CO2-uitstoot.
Minister Jetten trok ruim anderhalf uur uit voor zijn bezoek aan Nieuwleusen. Hij sprak in speelplaats voor kreativiteit De Klinker, in de boerderij van Annette Wessels aan het Westeinde, met omwonenden en leden van de energiecoöperatie. Aansluitend bezocht hij ook de windmolens. De gesprekken gaven hem een inkijkje in de samenwerking, de uitdagingen en de dilemma’s bij het opstellen van een regionale energiestrategie.
Als lid van de Belangenvereniging Nieuwleusen Buitengebied West (BNBW) gaf Ineke van den Berg de minister het advies mee dat ‘Den Haag’ de regie moet pakken om te voorkomen dat initiatieven voor windmolens leiden tot verdeeldheid in de betreffende buurt. “De overheid moet de inspraak zó organiseren dat ze voorkomt dat de kwestie een splijtzwam wordt. Bij ons heeft de provincie helaas een kwalijke rol gespeeld door de komst van windmolens op te dringen. Daardoor besloten we het lokale initiatief van Nieuwleusen Synergie te steunen. Maar het zou geen ‘slikken of stikken’ moeten zijn. Elke overheid kan een steentje bijdragen aan een goede regeling, maar dan moet wel de systematiek veranderen.” Ze was blij met de komst van de minister naar Nieuwleusen: “Het was zijn eerste werkbezoek als minister en je kon merken dat hij vol energie aan zijn taak begonnen is. Hij kan in elk geval goed luisteren.”
Annette Wessels is al vijftien jaar betrokken bij de komst van de windmolens achter De Klinker. “In die tijd heb ik gemerkt dat overheden dit grensgebied als een soort afvoerputje beschouwen, een plek waar je de windmolens van verschillende gemeenten kunt samenbrengen. De minister herkende dat; hij woont zelf in een grensgebied bij Nijmegen en ziet daar ook veel windmolens komen. Blij met de windmolens zijn we nooit geweest. We zien het nog steeds als een noodzakelijk kwaad, maar zagen ook dat de molens van Nieuwleusen Synergie de beste optie waren. Ook heb ik hem geadviseerd de aandacht te richten op verbinding, omdat gemeenschappen door de plaatsing van windmolens uit elkaar kunnen vallen. Daarnaast kan het onderwerp breder getrokken worden door ook te letten op verspilling van energie voedsel en grondstoffen.”
In het eerste productiejaar (2022) is er ondanks het langdurig stilzetten van een van de molens in totaal bijna 21.000.000 kWh groene stroom opgewekt. Dit is ruimschoots genoeg om alle huishoudens in Nieuwleusen van groene stroom te voorzien (Opbrengst voor ruim 8.300 huishoudens, in Nieuwleusen zijn ruim 3.800 huishoudens). De groene stroom die de windmolens produceren, wordt geleverd aan Greenchoice.
Wat niet voorzien was tijdens de bouw is de enorme stijging van de energieprijzen die in 2022 plaatsvond. De molens die inmiddels volop draaien leveren gelukkig een (bescheiden) bijdrage om minder afhankelijk te zijn van energie afkomstig uit Rusland.
Iedereen kan hieronder volgen hoe het staat met de opbrengst van de beide windmolens.
